Kedi

Kedi
Çeşitli kedi tipleri
Korunma durumu
Evcil hayvan
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Carnivora Alt takım: Feliformia Familya: Felidae Alt familya: Felinae Cins: Felis Tür: F. catus[2]
İkili adlandırma
Felis catus[2] Linnaeus, 1758[1]
Sinonimler
F. catus domesticus Erxleben, 1777[3] F. angorensis Gmelin, 1788 F. vulgaris Fischer, 1829

Evcil kedi^[1][4] (Felis catus^[4] ya da Felis silvestris catus), küçük, genelde kıllı, evcilleştirilmiş, etobur memeli. Genelde ev hayvanı olarak beslenenlere ev kedisi,^[5] ya da diğer kedigillerden ve küçük kedilerden ayırmak gerekmiyorsa kısaca kedi denir. İnsanlar kedilerin arkadaşlığına ve böcek gibi ev zararlılarını avlayabilme yeteneğine önem vermektedir.

Kediler anatomik olarak güçlü, esnek bedenleriyle, hızlı refleksleriyle, keskin, geri çekilebilen pençeleriyle ve küçük avları öldürmeye uyarlanmış dişleriyle diğer kedigillere benzerler. Kediler, insan kulakları için çok zayıf ya da çok yüksek frekanstaki sesleri duyabilirler. Karanlığa yakın ortamlarda görebilirler. Çoğu memeli gibi, kediler insanlara göre daha zayıf renkli görüşe ve daha güçlü koku alma duyusuna sahiptir.

70'ten fazla kedi ırkı olduğu tahmin edilmekle birlikte çeşitli uluslararası organizasyonlar tarafından tanınan ırkların sayısı tescil eden kurumun standartlarına göre farklılık gösterebilmektedir. Bu sayı, (IPCBA) International Progressive Cat Breeders Alliance tarafından 73, ABD merkezli en büyük ikinci organizasyon olan TICA (The International Cat Association) tarafından 58, CFA (The Cat Fanciers' Association) tarafından 44, Lüksemburg merkezli Federation International Feline (FIFE) tarafından 43 olarak açıklanmıştır.^[6]

Kediler, tek başlarına avlanmalarına rağmen sosyal bir türdür. Kedilerde iletişim; salgıladıkları kokular, kedi feromonları ve kedilere özgü vücut dilinin yanı sıra seslenme çeşitliliğini (miyavlama, mırıltı, sesini titretme, tıslama, hırıltı ve gırtlaksı ses) de içinde barındırır.

Kedilerin üreme hızı yüksektir. Kontrollü üreme halinde, çoğalabilirler ve tescilli cins hayvanlar olarak gösterilebilirler. Ev kedilerinin üreme kontrolündeki kısırlaştırma ile oluşan başarısızlık ve eski evcil hayvanları terk etme dünya çapında, hayvan nüfus kontrolünü gerektirecek kadar fazla sayıda sokak kedisiyle sonuçlandı. Bu nüfus sadece, yerel tür olmadığı Birleşik Devletler'de 60 milyona kadar çıkmıştır.^[7] Kediler Antik Mısır'da tapılan hayvanlar olduğundan beri, genellikle orada evcilleştirildiklerine inanılır,^[8] ama Neolitik dönem kadar eskiye dayanan evcilleştirme örneklerinin de olma olasılığı vardır.^[9]

2007'deki genetik bir çalışma, evcil kedilerin milattan önce 8000'de, Orta Doğu'da Afrika yaban kedisi (Felis silvestris lybica) soyundan türediğini ortaya çıkardı.^[8][10] Scientific American'a göre kediler, dünyadaki en popüler evcil hayvandır ve günümüzde insanların yaşadığı hemen hemen her yerde bulunurlar.^[11]

1. ^ ^{a b} Wozencraft, W.C. (2005). "Species Felis catus". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3. bas.). Johns Hopkins University Press. ss. 534–535. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 62265494. 
2. ^ Linnaeus, C. (1758). "Felis Catus". Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latince). 1 (Tenth reformed bas.). Holmiae: Laurentii Salvii. s. 42. 
3. ^ Erxleben, J. C. P. (1777). "Felis Catus domesticus". Systema regni animalis per classes, ordines, genera, species, varietates cvm synonymia et historia animalivm. Classis I. Mammalia. Lipsiae: Weygandt. ss. 520-521. 
4. ^ ^{a b} "ITIS Standard Report Page: Felis catus". ITIS Online Database. Reston, Virginia: Integrated Taxonomic Information System. 2011. 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2011. 
5. ^ "Housecat". American Heritage Dictionary of the English Language (Education.Yahoo.com online bas.). Boston: Houghton Mifflin. 2010. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2010. 
6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2015. 
7. ^ Rochlitz, Irene (2007). The Welfare of Cats. "Animal Welfare" series. Berlin: Springer. ss. 141-175. ISBN 1-4020-6143-9. 
8. ^ ^{a b} Wade, Nicholas (29 Haziran 2007). "Study Traces Cat's Ancestry to Middle East". New York Times. New York: NYTC. 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2008. 
9. ^ "Meet Helen and Aphrodite, Cyprus's Indigenous Cats". China Daily. 3 Kasım 2009. 29 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2009. 
10. ^ "Oldest Known Pet Cat? 9500-year-old Burial Found on Cyprus". National Geographic News. National Geographic Society. 8 Nisan 2004. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013. 
11. ^ Driscoll, Carlos A. (10 Haziran 2009). "The Evolution of House Cats". Scientific American. New York: Nature Pubg. Group. 19 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013.