Kuveyt

Kuveyt دولة الكويت Devletü'l-Küveyt Kuveyt Devleti
Bayrak Arma
Millî marş "En-Naşit el-Vatanî"
Başkent ve en büyük şehir	Kuveyt 29°22′K 47°58′D / 29.367°K 47.967°D / 29.367; 47.967
Resmî dil(ler)	Arapça[1]
Etnik gruplar (2018)[2]	%42,7 Asyalı %39,0 Kuveytli %16,4 diğer Araplar %1,0 Afrikalı %0,9 diğer
Resmî din [2]	İslam
Demonim	Kuveytli
Hükûmet	Üniter parlamenter yarı anayasal monarşi[3]
• Emir Mişel el-Ahmed el-Cabir es-Sabah • Veliaht prens Boş • Başbakan Ahmed el-Abdullah es-Sabah • Meclis Başkanı Ahmed es-Sadun
Yasama organı	Ulusal Meclis
Kuruluş
• Kuveyt Şeyhliği 1613 • Beni Halid Emirliği'nden bağımsızlık 1752 • İngiliz-Kuveyt Anlaşması 23 Ocak 1899 • İngiliz-Osmanlı Sözleşmesi 29 Temmuz 1913 • Birleşik Krallık ile yapılan antlaşmaların sona ermesi 19 Haziran 1961 • Birleşmiş Milletlere kabul 14 Mayıs 1963 • Kuveyt Ulusal Günü 25 Şubat 1961 • Kuveyt Kurtuluş Günü 26 Şubat 1991
Yüzölçümü
• Toplam	17.820 km2 (157.)
Nüfus
• 2019 tahminî	4.420.110[4] (127..)
• 2005 sayımı	2.213.403[5]
• Yoğunluk	200,2/km2 (61.)
GSYİH (SAGP)	2023 tahminî
• Toplam	$208,32 milyar[6] (67..)
• Kişi başına	$41.507[6] (34..)
GSYİH (nominal)	2023 tahminî
• Toplam	$126,93 milyar[6] (57..)
• Kişi başına	$25.29[6] (35..)
İGE (2022)	0.831[7] çok yüksek · 50.
Para birimi	Kuveyt dinarı (KWD)
Zaman dilimi	UTC+03:00 (AST)
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	965
İnternet alan adı	.kw

Kuveyt, resmî adıyla Kuveyt Devleti (Arapça:  دولة الكويت, Devletü'l-Küveyt), Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Basra Körfezi kıyısında yer alan ülkedir.^[8] Kuzeyde Irak ve güneyde Suudi Arabistan ile komşudur.^[8] Ülkenin ismi, Arapçada "su kenarındaki kale" anlamına gelen akwat kelimesinden gelmektedir.^[9] Yüzölçümü 17.818 km² olan ülkenin nüfusu 2020 tahminiyle yaklaşık 2,9 milyondur.^[10]

Bölgeye ilk yerleşimler MÖ 4. yüzyılda Antik Yunanlar tarafından yapıldı. MÖ 123 yılında Partların yönetimine girdi. 123'te ise Sasani İmparatorluğu tarafından ele geçirildi ve Hacer olarak anılmaya başlandı. 18. yüzyıl başlarında bölgeye Arap kabilelerin yerleşmesiyle Kuveyt Şeyhliği kurularak günümüzdeki Kuveyt'in temelleri atıldı. 19. yüzyılda, Arap Yarımadası'ndaki yerleşim yerleriyle birlikte Osmanlı İmparatorluğu yönetimine giren Kuveyt, 1899'da Britanya İmparatorluğu'yla yaptığı anlaşmayla, Britanyalıların güvencesi ve denetimi altında yarı bağımsızlık kazanıldı. 1930'ların sonlarına doğru ülkedeki zengin petrol yatakları keşfedilmeye başlandı.

1961'de Birleşik Krallık'tan ayrılarak tam bağımsızlık kazandı. Bu tarihten sonra ülkedeki petrol üretimi büyük bir artış gösterdi. 1990'da, sınır komşusu Irak tarafından işgal edildi. 7 ay süren işgal, ABD'nin başı çektiği koalisyon güçlerinin müdahalesiyle sonlandı. Irak güçleri Kuveyt'ten çekilirken, 773 kadar petrol kuyusunu yakarak büyük bir çevre felaketine sebep olurken, ülke ekonomisine de darbe indirmiş oldu.^[11] Savaşın ardından harap olan ülkede yeniden yapılanmaya gidildi.^[12]

Parlamenter monarşi ile yönetilen Kuveyt'in başkenti, ülkeyle aynı adı taşıyan Kuveyt'tir. Petrol rezervleri bakımından dünyada beşinci konumda bulunan ülkede^[13] ihracatın %95'ini oluşturan petrol, ülke gelirlerinin ise yaklaşık olarak %80'ini oluşturmaktadır.^[10] Gayrı safi yurt içi hasılaya göre dünyanın en zengin yedinci ülkesi olan Kuveyt,^[14] en yüksek İnsani Gelişme Endeksi'ne sahip 31. ülkedir.^[15] Kuveyt, Dünya Bankası tarafından yapılan sınıflandırmaya göre yüksek gelirli ülkelerden birisi konumundadır.^[16]

1. ^ "Kuwait's Constitution of 1962, Reinstated in 1992" (PDF). Constitute Project. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020. 
2. ^ ^{a b} "Middle East ::KUWAIT". CIA The World Factbook. 26 Mayıs 2022. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
3. ^ Crystal, Jill (1994). "Kuwait: Constitution". Metz, Helen Chapin (Ed.). Persian Gulf states : country studies (3. bas.). Federal Research Division, Library of Congress. ss. 84-86. ISBN 0-8444-0793-3. OCLC 29548413. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2022. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir. 
4. ^ "Nationality by Religion in Kuwait 2018". Statistic PACI. 13 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2019. 
5. ^ "Population of Kuwait". 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
6. ^ ^{a b c d} "Uluslararası Para Fonu 2023 GYSİH Tahminleri". Dünya Ekonomi Tahmini. Uluslararası Para Fonu. 10 Ekim 2023. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
7. ^ "Human Development Report 2023/2024" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
8. ^ ^{a b} Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
9. ^ John P. Lesko (2002). "Kuwait". World Education Encyclopedia: A Survey of Educational Systems Worldwide. 2, Rebecca Marlow-Ferguson tarafından değiştirilmiş sürüm. Detroit: MI: Gale Group. 
10. ^ ^{a b} "The World Factbook - Kuwait". Central Intelligence Agency. 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010. 
11. ^ Ryan Chilcote (3 Ocak 2003). "Kuwait still recovering from Gulf War fires". CNN. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010. 
12. ^ "Country profile: Kuwait". BBC News. 16 Aralık 2009. 21 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2010. 
13. ^ "Country comparison: Oil-proved reserves". Central Intelligence Agency. 1 Ocak 2009. 9 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010. 
14. ^ "Country comparison: GDP-per capita". Central Intelligence Agency. 18 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2010. 
15. ^ "Human development indices" (PDF). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 12 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ekim 2009. 
16. ^ "Country and Lending Groups". Dünya Bankası. 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2010.