Litvanya

Litvanya Lietuvos Respublika Litvanya Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan Tautos jėga vienybėje! "Ulusumuzun gücü birliğinde yatar!"
Millî marş Tautiška giesmė
Başkent ve en büyük şehir	Vilnius 54°40′K 25°19′D / 54.667°K 25.317°D / 54.667; 25.317
Resmî dil(ler)	Litvanca
Hükûmet	Parlamenter Demokrasi
• Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda • Başbakan Ingrida Šimonytė
Tarihçe
• Tarih 16 Şubat 1918 • İlan 11 Mart 1990 • Tanınma 6 Eylül 1991
Yüzölçümü
• Toplam	65.300 km2 (121.)
• Su (%)	1,35
Nüfus
• 2020 tahminî	2.793.694[1] (140..)
• Yoğunluk	43/km2 (138.)
GSYİH (SAGP)	2021 tahminî
• Toplam	114,035 milyar $[2] (87.)
• Kişi başına	40.784 $[2] (36..)
GSYİH (nominal)	2021 tahminî
• Toplam	62,198 milyar $[2] (76.)
• Kişi başına	22.245 $[2] (39.)
Gini (2019)	▼ 35.4[3] orta
İGE (2019)	0.882[4] çok yüksek · 34.
Para birimi	Euro (€, EUR)
Zaman dilimi	UTC+02.00 (DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+03.00 (DAYS)
Telefon kodu	370
İnternet alan adı	.lt1

Litvanya (Litvanca: Lietuva), resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti (Litvanca: Lietuvos Respublika), Kuzey Avrupa'da bulunan^[5] üç Baltık devletinden biridir. Ülkede yerleşim daha çok Baltık Denizi boyunca yoğunlaşmıştır. Kuzeyden Letonya, güneydoğudan Belarus ile Polonya, batıdan ise Rusya egemenliğindeki Kaliningrad ile sınır komşusudur. Litvanya, deniz aşırı olarak Baltık Denizi'nin karşısında bulunan İsveç'le komşudur. Ülkenin nüfusu yaklaşık 2.789.533'tür.^[6] Litvanya'nın en büyük kenti ve başkenti Vilnius'tur.

14. yüzyıl sıralarında Litvanya; Avrupa'nın en geniş sınırlarına sahip devletlerinden biriydi, o dönemde; Belarus, Ukrayna, Polonya ve Rusya'nın bir bölümü Litvanya Büyük Dükalığı'nın egemenliğindeydi. Polonya ve Litvanya, 1569'daki Lublin Birliği'yle yeni bir devlet olarak Polonya-Litvanya Birliği'ni oluşturdu. Bu birleşmeden iki yüzyıl sonra 1772 ile 1795 yılları arasında bu ittifak bozulmaya başladı. Litvanya'nın parçaları Rus İmparatorluğu'nun eline geçti.

I. Dünya Savaşı'nın sonrasında ülkede bağımsızlık hareketleri başladı. 16 Şubat 1918'de ülkede ulusal egemenlik bildirisi yayınlandı. 1940'tan başlayarak Litvanya; Sovyetler Birliği ve Nazi Almanyası'nın etkisine girdi. Ülke, 1944'te II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Nazi Almanyası'nın egemenliğinden sıyrıldı. Böylece ülkede yeniden Sovyet egemenliği başladı. 11 Mart 1990'da yayınlanan ulusal bir deklarasyonla Litvanya, Sovyetler Birliği'nden ayrıldığını açıkladı ve bağımsızlığını ilan etti.

Uluslararası finans araştırmalarına göre Litvanya, Avrupa'nın en hızlı gelişen ekonomilerinden birine sahiptir. Litvanya; NATO, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği'ne üyedir. Ülke, Avrupa Birliği'ne 21 Aralık 2007'deki Schengen Anlaşması'yla tam üye olmuştur.^[7] 2009'da, Vilnius Avrupa Kültür Başkenti seçilmiştir. Tarihte "Litvanya" ismine ilk rastlanılan tarih olan 1009 yılının bininci yıl dönümü, ülke genelinde çeşitli etkinliklerle kutlanmıştır. 1 Ocak 2015'te Euro resmi para birimi olarak benimsenmiş ve Eurozone'a dahil olan 19. ülke olmuştur.

1. ^ "Pradžia – Oficialiosios statistikos portalas". osp.stat.gov.lt. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
2. ^ ^{a b c d} "Lithuania". International Monetary Fund. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. 
3. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu. Eurostat. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2019. 
4. ^ "2020 Human Development Report". United Nations Development Programme. 2015. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2017. 
5. ^ "Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings". United Nations Statistics Division. 22 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2008.  |yayımcı= dış bağlantı (yardım)
6. ^ Habertürk. "Litvanya Nerede, Hangi Kıtada Yer Alır? Litvanya Başkenti, Bayrağı, Nüfusu, Saat Farkı Nedir?". Habertürk. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023. 
7. ^ (Litvanca) "Lietuva įsiliejo į Šengeno erdvę". Vidaus reikalų ministerija. 13 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2007.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)