Portekiz

Portekiz
República Portuguesa (Portekizce)
Portekiz Cumhuriyeti
Portekiz haritadaki konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Lizbon
38°46′K 9°9′D / 38.767°K 9.150°D / 38.767; 9.150
Resmî dil(ler)Portekizce
Tanınan bölgesel dil(ler)Mirandaca
Etnik gruplar
DemonimPortekizli
HükûmetÜniter yarı başkanlık sistemli cumhuriyet
Marcelo Rebelo de Sousa
• Başbakan
Luís Montenegro
• 
Augusto Santos Silva[1]
Yasama organıCumhuriyet Meclisi
Tarih
• Kuruluş
868
• Yıkılış
1095
24 Haziran 1128
25 Temmuz 1139
• Tanınma
5 Ekim 1143
• Papalığın Tanıması
23 Mayıs 1179
1 Aralık 1640
• Bağımsızlık Bildirgesi
13 Şubat 1668
• Cumhuriyet
5 Ekim 1910
• Üçüncü Cumhuriyet
25 Nisan 1974
Yüzölçümü
• Toplam
92.212 km2 (109.)
• Su (%)
1,2
Nüfus
• 2021 tahminî
10.352.042[2] (89.)
• 2021 sayımı
10.343.066[3]
• Yoğunluk
112,2[4]/km2
GSYİH (SAGP)2023 tahminî
• Toplam
$370,5 milyar[5] (52..)
• Kişi başına
$36.079[5] (38..)
GSYİH (nominal)2023 tahminî
• Toplam
$257,39 milyar[5] (47..)
• Kişi başına
$25.065[5] (36..)
Gini (2021) 33.8[6]
orta
İGE (2022)artış 0.866[7]
çok yüksek · 38.
Para birimiEuro (, EUR)
Zaman dilimiUTC±00.00 (BAS³)
• Yaz (YSU)
UTC+01.00 (BAYS)
Trafik akışısağ
Telefon kodu351
İnternet alan adı.pt
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "1 = yönetici_unvanı3 Parlam..."
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "accessionEUdate"
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "areami²"
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "country_code"
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "area_magnitude"
Ön izleme uyarısı: Tanımlanmamış parametre içeren Şablon:Ülke bilgi kutusu kullanan sayfa "EUseats"
"Portekiz'in beşiği" olarak bilinen Guimarães Kalesi.
Padrão dos Descobrimentos anıtı, Lizbon

Portekiz, resmî adıyla Portekiz Cumhuriyeti (PortekizceRepública Portuguesa), Avrupa'nın güneybatısında İber Yarımadası üzerinde yer alan, Avrupa Kıtası'nın en batısındaki ülkedir.[8] Portekiz kuzeyden ve doğudan İspanya ile, güneyden ve batıdansa Atlas Okyanusu ile çevrilidir.[8] Atlas Okyanusu'nun kuzey yarım küredeki bölümünde bulunan Azorlar ve Madeira takımadaları özerk yönetimleriyle birlikte Portekiz'in birer parçasıdır.[8]

Geçen 3.100 yıl boyunca Portekiz toprakları, ülkenin kültürünü, tarihini, dilini ve etnik yapısını etkileyen ve içlerinde Fenikeliler, Yunanlar, Romalılar, Cermenler ve Endülüs Emevileri'nin de bulunduğu çeşitli medeniyetlerin geçişine tanık olmuştur. 5. yüzyılda Portekiz ülkesi Douro Nehri'nin ağzındaki Portu (günümüzdeki Porto şehri) ile Cale (günümüzdeki Vila Nova de Gaia) şehirlerine istinaden Latince Terra Portucalis diye anılıyordu.

1093 yılında Kastilya ve Leon Kralı VI. Alfonso, krallığının güneybatısındaki toprakları Henrique de Borgonha'ya vererek Portus Cale Kontluğu'nu kurdu. Comes Portucalensis denen bu kontluk sonraki yıllarda bağımsız bir krallığın doğuşuna sahne olmuştur. 15. ve 16. yüzyıllarda Brezilya'dan Filipinler'e uzanan Portekiz İmparatorluğu dünyanın önde gelen ekonomik, politik ve kültürel güçlerinden biriydi. 20. yüzyılda imparatorluğun sona ermesiyle birlikte Portekiz Avrupa'ya dönmüştür ve günümüzde dengeli demokratik yapısıyla Avrupa Birliği'nin bir parçasını oluşturmaktadır.

  1. ^ "Cumhuriyet Meclisi Başkanı". Cumhuriyet Meclisi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023. 
  2. ^ "Resident Population Estimates - Portugal, NUTS 1, 2 and 3 and Municipalities. Ad hoc exercise 2020 and 2021". Ine.pt. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  3. ^ INE (23 Kasım 2022). "Population and Housing Census - 2021 Census". tabulador.ine.pt (İngilizce). National Institute of Statistics. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023. 
  4. ^ "PORDATA - Population density, according to Census". 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2022. 
  5. ^ a b c d "Argentina". World Economic Outlook Database. International Monetary Fund. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  6. ^ "Gini coefficient". Portugal: Eurostat. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2022. 
  7. ^ "Human Development Report 2023/2024" (PDF) (İngilizce). Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı. 13 Mart 2024. 13 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  8. ^ a b c Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search