Back Tauhid ACE التوحيد في الإسلام Arabic توحيد ARZ তাওহিদ Assamese Tawhid AST Tövhid Azerbaijani توحید AZB Тәүхид Bashkir Таухид Bulgarian তাওহীদ Bengali/Bangla
| Makale serilerinden |
 |
Tevhit ya da tevhid (Arapça: التوحيد), teizm tarifinin İslâm terminolojisindeki karşılığıdır.[1]
Tevhit Allah'ın isim ve sıfatları konusunda şirki reddetmektir. Araf suresi 180. ayetinde "En güzel isimler (esmâ-i hüsnâ) Allah'ındır" denir. Antropomorfizm veya onu mahlukata benzetmek teolojik olarak reddedilen bir davranıştır; yine tevhit ehline göre "Allah'ın kemal sıfatlara sahip olduğuna ve bütün noksan sıfatlardan ve mahlukata benzemekten uzak olduğuna mutlaka inanmak gerekir."[2] ve "Kemal sıfatlarını yitiren tanrı, müdebbir ve rab olamaz. Bilakis eksikliği sebebiyle kendisiyle alay edilir. Hamt, ezelde ve ebedde celal ve kemal sıfatlara sahip olana aittir. Çünkü hamda layık olan sadece odur."[3]
Tektanrıcılığın 4000 yıl kadar önce eş zamanlı olarak mısır, babil ve hint toplumlarında ortaya çıkmaya başladığı ifade edilmektedir.
Tevhid tarihsel olarak politeizm zemininde gelişir. Mevcut tarihsel verilerin sonuç çıkarmamıza izin verdiği ölçüde, Mısır kralı Akhenaton’un tek tanrıcı güneş ibadeti (Aten dini), katı ve açık monoteizmin (M.Ö. 14. yüzyılın ortası) ilk tarihsel ifadesi olarak kabul edilebilir.[4] İsrail toplumunda ise Yehova bütün tanrıların en büyüğü olarak öne çıktı.[5]
Orhan Gökdemir'e göre tek tanrılı dinlere gidiş bir dinde sadeleşme ve devrim hareketidir. Bu devrim eski dini anlayışları dümdüz ederek yıkar. Ancak başlangıçta görülen hızlı bir yıkım sonrasında devrim yavaşlar ve eski pagan inançlar yeni kimliklere bürünerek yeniden ortaya çıkarlar. Musevilik, İsevilik ve Muhammedilik, kurucuları kadar bu karşılaşmanın da ürünü olan dinlerdir.[6] Tek tanrılı dinlerde eski ilahların bir kısmının melek, şeytan, cin gibi varlıklara, Hızır, İlyâs gibi peygamberlere ya da azizlere, velilere dönüştüğü görülebilmektedir.[7][8] Allah'ın isimlerinden bir kısmı da Arap ve ortadoğu mitolojilerinde eski ilahlara verilen isimlerle ortak kök isimlerden oluşur.[9][10]
Seyyid Kutub ve Mevdûdî gibi köktendinci "siyasi İslâm"ın öncüleri Allah'ın sistemi olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhid'in ön şartı olarak sundular.[11]
- ^ "From the article on Tawhid in Oxford Islamic Studies Online". 1 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
- ^ İbn Kayyım el-Cevziyye, Medaricu's-salikin: 1/26
- ^ Muhtasar Sevaiku'l-Mürsele: 1/10
- ^ "DİNLERDE TANRI ANLAYIŞI". 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2021.
- ^ “En Yüce Tanrı” ifadesi, Kitab-ı Mukaddes’te sıkça yer alır ve Semitik dünyada monarşik olarak düzenlenen politeist yapıda, Tek Tanrı’ya gönderme yapmak için kullanılır. Aynı şey, şu ifade için de geçerlidir: “tanrıların Tanrısı, Yahve”.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/191903
- ^ Orhan Gökdemir, Din ve Devrim s 25-32
- ^ "Ali Erbaş" (PDF). 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2017.
- ^ "Dünyanın tek ve en büyük hikayesinin keşfedilişi". 20 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2017.
- ^ "Sümer ve Türkler" (PDF). 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2012.
- ^ "İSLAM ÖNCESİ ARAP TOPLUMUNUN TANRI TASAVVURU VE BU TASAVVURUN İSLAM'IN TANRI TASAVVURUNA ETKİSİ SORUNU". 25 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2017.
- ^ "MODERN DÖNEMDE ANLAM GENİŞLEMESİNE UĞRAYAN KUR'AN'DAKİ SİYASÎ KAVRAMLAR (TAĞUT – ŞÛRA – MUSTAZ'AF – CAHİLİYYE)" (PDF). 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Mayıs 2023.
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search