William Whewell

The Reverend Doctor William Whewell FRS FGS FRSE
Master of Trinity College
Görev süresi 1841-1866
Yerine geldiği	Christopher Wordsworth
Yerine gelen	William Hepworth Thompson
Kişisel bilgiler
Doğum	24 Mayıs 1794(1794-05-24) Lancaster, Lancashire, İngiltere
Ölüm	06 Mart 1866 (71 yaşında) Cambridge, Cambridgeshire, İngiltere
William Whewell, y. 1860'lar
Mezun olduğu okul(lar)	Trinity College, Cambridge
Tanınma nedeni	bilim insanı ve fizikçi kelimelerini türetme Bilgi birlikteliği
Ödüller	Smith Ödülü (1816) Royal Medal (1837)
Kariyeri
Dalı	Polimat, filozof, teolog
Çalıştığı kurum	Trinity College, Cambridge
Etkilendikleri	John Gough John Hudson
Etkiledikleri	Augustus De Morgan Isaac Todhunter

William Whewell FRS FGS FRSE (/ˈhjuːəl/ HEW-əl;; 24 Mayıs 1794-6 Mart 1866) İngiliz polimat, bilim insanı, Anglikan rahip, filozof, teolog ve bilim tarihçisiydi. Trinity College, Cambridge'in usta hocalarındandı. Orada öğrenciyken, hem şiir hem de matematik alanında fark yarattı.

Whewell hakkında en çok bahsedilen şey, çabalarının ve çalışma yelpazesinin genişliğidir. Artan uzmanlaşma çağında, Whewell, doğa filozoflarının her şeyle biraz uğraştığı daha eski çağlara bir geri dönüş yapmış gibi görünüyor. Mekanik, fizik, jeoloji, astronomi ve ekonomi disiplinlerinde çalışmalar yayınladı ve aynı zamanda şiir bestelemek için de zaman buldu, Bridgewater Treatise adlı bir eser yazdı, Goethe'nin eserlerini tercüme etti ve vaazlar ile teolojik risaleler yazdı. Whewell, matematik'te, şimdi Whewell denklemi olarak adlandırılan, keyfi olarak seçilen bir koordinat sistemine referans olmaksızın bir eğrinin şeklini tanımlayan bir denklemi literatüre kazandırdı. Ayrıca, şu anda ilk okyanus bilimi projelerinden biri olarak kabul edilen bir araştırmada okyanus gelgitleri üzerinde çalışmak için uluslararası alanda binlerce gönüllüyü organize etti. 1837'de bu çalışması için Kraliyet Madalyası aldı.^[1]

Whewell'in bilime en büyük katkılarından biri kelime üstadlığıydı. Kendi alanında pek çok kişiyle yazıştı ve keşifleri için yeni terimler bulmalarına yardımcı oldu. Whewell, diğer terimlerin yanı sıra bilim insanı ("scientist"),^[2] fizikçi ("physicist"), dilbilim ("linguistics"), bilgi birlikteliği ("consilience"), katastrofizm ("catastrophism"), üniformitaryanizm ("uniformitarianism") ve astigmatizma ("astigmatism") terimlerini türetti;^[3] ayrıca Michael Faraday'a elektrot, iyon, dielektrik, anot ve katot terimlerini önerdi.^[4][5]

Whewell 1866'da Cambridge'de atından düşerek öldü.

1. ^ Cooper, Caren (20 Aralık 2016). Citizen Science: How Ordinary People are Changing the Face of Discovery. ss. 3-8. ISBN 9781468314144. 
2. ^ Lewis, Christopher (2007). "Chapter 5: Energy and Entropy: The Birth of Thermodynamics". Heat and Thermodynamics: A Historical Perspective. United States of America: Greenwood Press. s. 95. ISBN 978-0-313-33332-3. 
3. ^ Leffler CT, Schwartz SG, Stackhouse R, Davenport B, Spetzler K (2013). "Evolution and impact of eye and vision terms in written English". JAMA Ophthalmology. 131 (12): 1625-31. doi:10.1001/jamaophthalmol.2013.917. PMID 24337558. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
4. ^ Faraday, Michael (1834). "On Electrical Decomposition". Philosophical Transactions of the Royal Society. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2010.  In this article Faraday coins the words electrode, anode, cathode, anion, cation, electrolyte, and electrolyze.
5. ^ Baigrie, Brian (2007). "Chapter 8: Forces and Fields". Electricity and Magnetism: A Historical Perspective. United States of America: Greenwood Press. s. 86. ISBN 978-0-313-33358-3.