Rwsia

Rwsia

Российская Федерация Rossyîskaia Ffederatsyîa
Arwyddair	Datgelwch eich Rwsia eich hun
Math	gwladwriaeth sofran, gwladwriaeth seciwlar, gwlad, Gwlad drawsgyfandirol, talaith ffederal
Enwyd ar ôl	Rws Kyiv
Prifddinas	Moscfa
Poblogaeth	146,804,372
Sefydlwyd	862 (Rurik's state, gwahoddiad gan y Varangiaid, gwlad) 25 Hydref 1917 (yn y Calendr Iwliaidd) (yn ôl yr hawl, Chwyldro Hydref, gwladwriaeth, Gwladwriaeth Ffederal, Sosialaidd, Sofietaidd Rwsia) 25 Rhagfyr 1991 (newid enw swyddogol, Diddymiad yr Undeb Sofietaidd, Diddymiad yr Undeb Sofietaidd)
Anthem	Gimn Rossiyskoy Federatsii
Pennaeth llywodraeth	Mikhail Mishustin
Cylchfa amser	UTC+2
Nawddsant	Andreas
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Rwseg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Cyn-weriniaethau'r Undeb Sofietaidd, ystyrir gan yr UE fel gwlad sy'n hafan i bobl sy'n osgoi trethi
Arwynebedd	17,075,400 ±1 km²
Gerllaw	Y Môr Baltig, Y Cefnfor Tawel, Cefnfor yr Arctig, Y Môr Du, Môr Caspia
Yn ffinio gyda	Aserbaijan, Belarws, Gweriniaeth Pobl Tsieina, Estonia, y Ffindir, Georgia, Casachstan, Latfia, Lithwania, Gogledd Corea, Norwy, Japan, Unol Daleithiau America, Wcráin, Mongolia, Gwlad Pwyl, yr Undeb Ewropeaidd, Sweden, Talaith Kherson
Cyfesurynnau	66.42°N 94.25°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Llywodraeth Rwsia
Corff deddfwriaethol	Cynulliad Ffederal Ffederasiwn Rwsia
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	Arlywydd Ffederasiwn Rwsia
Pennaeth y wladwriaeth	Vladimir Putin
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Prif Weinidog Rwsia
Pennaeth y Llywodraeth	Mikhail Mishustin
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$1,836,892 million, $2,240,422 million
Arian	Rŵbl Rwsiaidd
Cyfartaledd plant	1.7
Mynegai Datblygiad Dynol	0.822
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwlad drawsgyfandirol sy'n ymestyn dros ran fawr o ogledd Ewrasia (Ewrop ac Asia) yw Ffederasiwn Rwsia (Rwsieg: Росси́йская Федера́ция, Rossiyskaya Federatsiya) neu Rwsia (Росси́я, Rossiya). Gydag arwynebedd o 17,075,400 km², y wlad fwyaf o lawer yn y byd yw Rwsia, gan orchuddio bron ddwywaith arwynebedd y wlad ail fwyaf, sef Canada. Mae gan Rwsia adnoddau enfawr mwynau ac ynni, yn ogystal â'r boblogaeth nawfed fwyaf yn y byd. Mae Rwsia yn rhannu ffiniau tir â'r gwledydd canlynol (yn wrthglocwedd, o'r gogledd-orllewin i'r de-ddwyrain): Norwy, y Ffindir, Estonia, Latfia, Lithwania, Gwlad Pwyl, Belarws, Wcrain, Georgia, Aserbaijan, Casachstan, Tsieina, Mongolia a Gogledd Corea. Mae hi hefyd yn agos i'r Unol Daleithiau (talaith Alaska), Sweden a Siapan dros gulforoedd eithaf cul (Culfor Bering, y Môr Baltig, a Chulfor La Pérouse, yn ôl eu trefn).

Gynt yn Weriniaeth Sofietaidd Ffederal Sosialaidd Rwsia (GSFfSR), gweriniaeth o'r Undeb Gweriniaethau Sofietaidd Sosialaidd (UGSS), daeth Rwsia yn Ffederasiwn Rwsia yn sgil diddymiad yr Undeb Sofietaidd yn Rhagfyr 1991. Ar ôl y cyfnod Sofietaidd, trosglwyddwyd arwynebedd, poblogaeth a chynhyrchiad diwydiannol a oedd wedi'u lleoli yn Rwsia i Ffederasiwn Rwsia.

Ar ôl ymddatodiad yr Undeb Sofietaidd, daeth Ffederasiwn Rwsia newydd annibynnol yn bŵer mawr, ac ystyrir hefyd bod y wlad yn archbŵer ynni. Ystyrir bod Rwsia yn wladwriaeth olynydd i'r Undeb Sofietaidd mewn materion diplomyddol. Aelod parhaol o Gyngor Diogelwch y Cenhedloedd Unedig yw hi. Mae hefyd yn un o'r pum gwladwriaeth sydd ag arfau niwclear wedi'u cydnabod, ac mae'n meddu ar y stoc fwyaf o arfau eangddinistr yn y byd. Cenedl arweiniol o Gymanwlad y Gwladwriaethau Annibynnol yw Rwsia, ac mae'n aelod o'r G8 yn ogystal â chyrff rhyngwladol eraill.