Back Брюссел ADY Brussel Afrikaans Brüssel ALS ብሩክሴል ከተማ Amharic Bruselas AN Brysel ANG مدينة بروكسل Arabic بريكسيل ARY مدينة بروكسيل ARZ Bruxeles AST

Bruselo

Panorama vido de la urbocentro de Bruselo
Panorama vido de la urbocentro de Bruselo
Bruselo
france Bruxelles, nederlande Brussel, germane Brüssel, angle Brussels
urbo
Fotomontaĵo
Deveno de nomo: broekzele, loko en la marĉo
Ŝtato Belgio Belgio
Regiono Brusela Ĉefurba Regiono
Komunumoj Franca Komunumo, Flandra Komunumo
Distrikto Bruselo - ĉefurbo
Konataj lokoj
5
Situo Bruselo
 - alteco 13 m s. m.
 - koordinatoj 50° 50′ 00″ N 04° 21′ 00″ O / 50.83333 °N, 4.35000 °O / 50.83333; 4.35000 (mapo)
Areo 32,61 km² (3 261 ha)
Loĝantaro 117 412 (januaro 2016)
Denseco 3 600,49 loĝ./km²
Fondo 580
Urbestro Philippe Close

(Partio Socialista)
(ekde 20-a de julio 2017)

Horzono MET (UTC+1)
 - somera tempo MET (UTC+2)
Poŝtkodo 1000, 1020, 1030, 1040, 1050
Telefona antaŭkodo 02
ISO 3166-2:BE BE-BRU
Situo kadre de Eŭropo
Situo kadre de Eŭropo
Situo kadre de Eŭropo
Situo kadre de Belgio
Situo kadre de Belgio
Situo kadre de Belgio
Vikimedia Komunejo: Bruxelles – Brussel
Retpaĝo: www.brucity.be
Map
Placo Grand-Place / Grote Markt
Manneken Pis

Bruselo (france Bruxelles, nederlande Brussel, germane Brüssel) estas la ĉefurbo de Belgio kaj de Flandrio (la nederlandlingva regiono de Belgio)[1]. La Regiono Bruselo estas dulingva kun plimulto da francparolantoj (85–90%), sed ĝi estas ĉirkaŭita de teritorio kie la plimulto estas flandroj (nederlande parolantoj). Bruselo gastigas la sidejon de NATO kaj de multaj institucioj de Eŭropa Unio. Ĝi estas la dua plej granda vojkruciĝo de diplomatia retaro en la mondo[1].

Bruselo estas populara nomo por la Regiono Bruselo,[2][3] (France: Région de Bruxelles-Capitale, nederlande: Brussels Hoofdstedelijk Gewest),[4] la regiono de Belgio kiu enhavas 19 municipojn, inter kiuj la Urbon Bruselon mem.[5] La Brusela Ĉefurba Regiono situas en la centra parto de la lando kaj ĝi mem estas parto kaj de la Franclingva Komunumo de Belgio[6] kaj de la Flandra Komunumo de Belgio,[7] sed ĝi estas separata el Flandrio (ene de kio ĝi formas enklavon) kaj el Valonio.[8][9] Ĝi kovras areon de 161 km², relative malgranda areo kompare al la du aliaj regionoj, kaj ĝi havas 1.2 milionojn da loĝantoj. La metropola areo tamen enhavas ĉirkaŭ 2.1 milionojn da loĝantoj, kio faras ĝin la plej granda en Belgio.[10][11][12] Ĝi estas ankaŭ parto de pli granda kunurbaro etenda al Gento, Antverpeno, Loveno kaj Valona Brabanto, kiu estas hejmo de ĉirkaŭ 5 milionoj da personoj.[13]

Bruselo kreskiĝis el malgranda rura setlejo sur la rivero Seno kaj iĝis grava urbo-regiono en Eŭropo. Ekde la fino de la Dua Mondmilito, ĝi iĝis grava centro de la internacia politiko kaj iĝis hejmo de pluraj internaciaj organizoj, politikistoj, diplomatoj kaj funkciuloj.[14] Bruselo estas de facto ĉefurbo de la Eŭropa Unio, ĉar ĝi gastigas nombrajn gravajn eŭropuniajn instituciojn (la du aliaj ĉefurboj estas Luksemburgo kaj Strasburgo)[15][16][17] kaj ĝia nomo estas foje uzata metonimie por priskribi la EU kaj ties instituciojn.[18][19] Ankaŭ la sekretariaro de Benelukso kaj la stabanaro de NATO troviĝas en Bruselo.[20][21] Kiel ekonomia ĉefurbo de Belgio kaj unu el la ĉefaj pintaj financaj centroj de Okcidenta Eŭropo kun Euronext Brussels, ĝi estas klasita kiel Alfa (unuaranga) mondurbo.[22] Bruselo estas nodo de fervoja, ŝosea kaj aviada trafiko,[23] kio foje havigas al ĝi la kromnomon “Ŝosekrucejo de Eŭropo”.[24] Kaj ĝia flughaveno kaj ĝiaj fervojaj stacioj estas la plej grandaj kaj la plej aktivaj de la lando.[25][26]

Oficiale en franca la Urbo Bruselo, nome Ville de Bruxelles [vil də bʁysɛl] aŭ alternative Bruxelles-Ville [bʁysɛl vil] kaj en nederlanda Stad Brussel [stɑd ˈbrɵsəl][27] aŭ Brussel-Stad, estas la plej granda municipo kaj historia centro de la Brusela Ĉefurba Regiono, kaj la ĉefurbo de jure de Belgio.[28] Krom la centro mem, ĝi kovras ankaŭ la tujajn ĉirkaŭajojn en la nordo kie ĝi limas kun municipoj de Flandrio. Ĝi estas la administracia centro de la Eŭropa Unio, tiele ofte kromnomita kun la regiono kiel ĉefurbo de EU.

Bruselo estas municipo kiu konsistas el la centra historia urbo kaj kelkaj aldonaj areoj ene de la pli granda Brusela Ĉefurba Regiono, nome Haren, Laeken kaj Neder-Over-Heembeek norde, kaj Avenue Louise/Louizalaan kaj la parko Bois de la Cambre/Ter Kamerenbos sude.

La 1an de Januaro 2017, la Urbo Bruselo havis totalan loĝantaron de 176,545 personoj. La totala areo estas de 32.61 km² kio havigas loĝdensecon de 5 475 loĝ/km². En 2007, estis proksimume 50,000 registritaj ne-Belgoj en la Urbo Bruselo.[29] Komune kun ĉiuj aliaj Bruselaj municipoj, ĝi estas laŭleĝe dulingva (Franc–Nederlanda).

Historie nederlandlingva urbo, Bruselo profitis lingvan ŝanĝon al la franca el la fino de la 19a jarcento, kiam la franca havis ĝenerale ege altan prestiĝon.[30] Kvankam nuntempe oficiale Bruselo estas dulingva[31], la franca estas hodiaŭ la ĉefa lingvo de facto kaj ĉirkaŭ 90% de la loĝantaro parolas ĝin.[32][33] Bruselo estas ankaŭ pli kaj pli iĝante multlingva. La angla estas parolata kiel dua helpolingvo fare de ĉirkaŭ unu triono de la loĝantaro kaj granda nombro de migrantoj kaj rifuĝintoj parolas aliajn lingvojn.[34]

Bruselo estas konata pro sia kuirarto,[35] same kiel pro siaj historiaj kaj arkitekturaj mejloŝtonoj; kelkaj el kiuj estas registritaj kiel lokoj de monda heredaĵo fare de Unesko .[36] Ĉefaj allogaĵoj estas ĝia historia Granda Placo, la statueto de Manneken Pis, la moderneca konstruaĵo Atomium, kaj ĝiaj kulturaj institucioj kiaj La Monnaie kaj la muzeoj pri artoj kaj historio. Ĝi estas ankaŭ ĉefurbo de Bildostrio (Bildliteraturo) kaj partikulare de la belga skolo, nome Tinĉjo kaj tiel plu.[37]

  1. ↑ 1,0 1,1 (nl) Vlaanderen is internationaal. Feiten en cijfers (PDF), Flandra ministerio pri eksterlanda politiko, 2021
  2. ↑ Belga Konstitucio (PDF). Bruselo, Belgio: Belga Parlamento. Majo 2014. p. 5. [1] Arkivigite je 2015-08-10 per la retarkivo Wayback Machine angle, alirita la 9a de Aŭgusto 2018. "Artikolo 3a: Belgio enhavas tri regionojn: nome Flandra Regiono, Valona Regiono kaj Brusela Regiono. Artikolo 4a: Belgio enhavas kvar lingvajn regionojn: nome nederland-parolanta regiono, franc-parolanta regiono, dulingva regiono de Brusela-Ĉefurbo kaj german-parolanta regiono."
  3. ↑ "Brussels-Capital Region / Creation". Centre d'Informatique pour la Région Bruxelloise [Bruselregiona Informadika Centro]. 2009. Arkivita el la originalo en 29a de Aprilo 2009. [2] alirita la 9a de Aŭgusto 2018. "Ekde 18a de Junio 1989, nome dato de la unuaj regionaj balotoj, la Brusel-ĉefurba Regiono estis aŭtonoma regiono komparebla al la Flandra kaj Valona Regionoj." (La tuta teksto kaj ĉio escepte unu bildon montras la nomon Brusel-ĉefurba Regiono.)
  4. ↑ Flandra prononco: [ˈbrʏsəls ɦoːftˈsteːdələk xəˈʋɛst]. Gewest izole estas prononcita [ɣəˈʋɛst].
  5. ↑ Belga Konstitucio (PDF). Bruselo, Belgio: Belga Parlamento. Majo 2014. p. 63. [3] Arkivigite je 2015-08-10 per la retarkivo Wayback Machine alirita la 9a de Aŭgusto 2018. "Artikolo 194a: La urbo Bruselo estas la ĉefurbo de Belgio kaj la sidejo de la Federacia Registaro."
  6. ↑ Décret instituant Bruxelles capitale de la Communauté française. Bruselo, Belgio: Parlamento de la Franclingva Komunumo. 4a de Aprilo 1984. [4] alirita la 9a de Aŭgusto 2018
  7. ↑ "The Flemish Community". Belgium.be. 2011-10-24. [5] alirita la 9a de Aŭgusto 2018.
  8. ↑ Decreet betreffende de keuze van Brussel tot hoofdstad van de Vlaamse Gemeenschap (PDF). Bruselo, Belgio: Flandra Parlamento. 6a de Marto 1984. [6] Arkivigite je 2021-03-07 per la retarkivo Wayback Machine alirita la 9a de Aŭgusto 2018.
  9. ↑ "DE BELGISCHE GRONDWET". www.senate.be. [7] alirita la 9a de Aŭgusto 2018.
  10. ↑ "Statistics Belgium; Population de droit par commune au 1 janvier 2008". Arkivita el la originalo (excel-file) en 17a de Septembro 2008. [8] alirita la 9a de Aŭgusto 2018. Population of all municipalities in Belgium on 1 January 2008.
  11. ↑ "Statistics Belgium; De Belgische Stadsgewesten 2001" (PDF). Arkivita el la originalo (PDF) en 29a de Oktobro 2008. [9] Alirita 10a de Aŭgusto 2018. Difinoj de metropolaj areoj en Belgio. La metropola areo de Bruselo estas dividita en tri niveloj. Unue, la centra aglomeraĵo (geoperationaliseerde agglomeratie) kun 1,451,047 da loĝantoj (2008-01-01, laŭ municipaj limoj). Aldoninte plej proksimajn ĉirkaŭaĵojn (ĉeburboj aŭ buitenwijken) oni havigas totalon de 1,831,496. Kaj, inklude la eksteran interŝanĝan zonon (forensenwoonzone) la loĝantaro estas de 2,676,701.
  12. ↑ "Demographia World Urban Areas" (PDF). Aprilo 2017. [10] Alirita 10a de Aŭgusto 2018.
  13. ↑ Van Meeteren Michiel; Boussauw Kobe; Derudder Ben; Witlox Frank (2016). Flemish Diamond or ABC-Axis? The spatial structure of the Belgian metropolitan area. Brussels, Belgium.
  14. ↑ "Europe | Country profiles | Country profile: Belgium". BBC News. 14a de Junio 2010. [11] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  15. ↑ Demey, Thierry (2007). Brussels, capital of Europe. Translated by S. Strange. Brussels: Badeaux. ISBN 978-2-96004-146-0.
  16. ↑ "Protocol (No 6) on the location of the seats of the institutions and of certain bodies, offices, agencies and departments of the European Union, Consolidated version of the Treaty on the Functioning of the European Union, OJ C 83, 30.3.2010, p. 265–265". EUR-Lex. 30a de Marto 2010. [12] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  17. ↑ Oni notu, ke Bruselo ne estas formale deklarita ĉefurbo de EU, kvankam tiu koncepto estis vortumita en la Traktato de Amsterdamo.
  18. ↑ Reuters Staff (10a de Aprilo 2016). "Spain to ask Brussels for extra year to meet deficit target". Reuters. [13] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  19. ↑ Rankin, Jennifer (13a de Junio 2017). "Brussels plan could force euro clearing out of UK after Brexit". The Guardian. ISSN 0261-3077. [14] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  20. ↑ "Secrétariat general". A propos du Benelux (france). [15] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  21. ↑ "NATO Headquarters". NATO. 16a de Marto 2018. [16] (angle) Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  22. ↑ "The World According to GaWC 2016". GaWC. 24a de Aprilo 2017. [17] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  23. ↑ "Transportation in Brussels". www.internations.org. [18] Arkivigite je 2018-08-04 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  24. ↑ "Brussels City Guide". www.enterpriserentacar.be. [19] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  25. ↑ News, TBT. "The Brussels Times - Brussels North is Belgium's busiest train station". [20] Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  26. ↑ "Statistiko". Retejo de Brusela Flughaveno. [21] Arkivigite je 2011-03-18 per la retarkivo Wayback Machine Alirita la 10an de Aŭgusto 2018.
  27. ↑ Stad se izolata: [stɑt].
  28. ↑ The Belgian Constitution (PDF). Arkivigite je 2015-08-10 per la retarkivo Wayback Machine Bruselo, Belgio: Belgia Parlamento. Majo 2014. p. 63. Alirita la 27an de Julio 2018.
  29. ↑ Statistics foreign population in Belgium by municipality (in French and Dutch only)
  30. ↑ Schaepdrijver, Sophie de. (1990) Elites for the Capital?: Foreign Migration to mid-nineteenth-century Brussels. Amsterdam: Thesis Publishers. ISBN 9789051700688.
  31. ↑ Hughes, Dominic, "Europe | Analysis: Where now for Belgium?", BBC News, 15a de Julio 2008. Kontrolita 29a de Junio 2010.
  32. ↑ Philippe Van Parijs (1a de Marto 2016). Brussels bilingual? Brussels francophone? Both and neither!. The Brussels Times.
  33. ↑ Frédéric Chardon (4a de Decembro 2017) Bruxelles est francophone à 92%, selon les déclarations fiscales (france).
  34. ↑ O'Donnell, Paul; Toebosch, AnneMarie. Multilingualism in Brussels: "I'd Rather Speak English". Journal of Multilingual and Multicultural Development, 2008, v. 29 n. 2 p. 154-169.
  35. ↑ Gastronomy — Région bruxelloise - Brussels Gewest (angle). Arkivita el la originalo je 2018-08-03. Alirita 2018-08-03.
  36. ↑ "UNESCO heritage in Brussels". Kontrolita 2018-08-03. (angle)
  37. ↑ "The walls of the comic strip walk in detail". Kontrolita 2018-08-03. (angle)

Rich TVX News Network Site

Rich TVX News Network Info

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search