Iran

Irango Islamiar Errepublika
جمهوری اسلامی ایران Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān
Ereserkia: Sorood-e Melli-e Jomhoori-e Eslami
Goiburua: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی Esteqlāl, āzādī, jomhūrī-ye eslāmī Independentzia, Askatasuna, Errepublika islamiarra
Irango bandera Coat of Arms of Iran (en)
Geografia
Hiriburua	Teheran 35°42′0″N 51°25′12″E
Azalera	1.648.195 km²
Punturik altuena	Damavand (5.610 m)
Punturik sakonena	Kaspiar itsasoa (−28 m)
Kontinentea	Asia
Mugakideak	Afganistan, Pakistan, Turkia, Irak, Azerbaijan, Armenia, Turkmenistan, Nakhitxevan, Saudi Arabia, Kuwait, Bahrain, Oman, Qatar eta Arabiar Emirerri Batuak
Administrazioa
Gobernu-sistema	Islamic Republic (en) eta Estatu unitario
Irango Lider Gorena	Ali Khamenei
Irango presidentea	Ebrahim Raisi (en)
Legebiltzarra	Islamiar Kontsultarako Batzordea
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea Batzar Islamikoko Erakundea Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua Group on Earth Observations (en) Interpol LPEE Lerrokatu Gabeko Mugimendua Multilateral Investment Guarantee Agency (en) Nazio Batuen Erakundea Nazioarteko Erakunde Hidrografikoa Nazioarteko Finantza Korporazioa Nazioarteko Garapen Elkartea Osasunaren Mundu Erakundea Posta Batasun Unibertsala Telekomunikazioen Batasun Internazionala UNESCO United Nations–African Union Hybrid Operation in Darfur (en)
Demografia
Biztanleria	86.758.304 (2022) 1.834.990 (2020)
Dentsitatea	52,64 bizt/km²
Talde etnikoak	ikusi persiar herria, Iranian Azerbaijanis (en) , Etnia kurdu, Lurs (en) , Balutx, Iranian Arabs (en) , Iranian Turkmen (en) eta Turkiar herriak
Hizkuntza ofizialak	ikusi persiera
Erabilitako hizkuntzak	ikusi Soi (en) , Parsi-Dari (en) , Zoroastrian Dari (en) , Koroshi (en) , Iranian Persian (en) , Rudbari (en) , Southern Kurdish (en) , Bakhtiari (en) , Neo-Mandaic (en) , Sorkhei (en) , Nayini (en) , Natanzi (en) , Kuhmareyi (en) , Northwestern Fars (en) , Iranian Sign Language (en) , Razajerdi (en) , Gazi (en) , Shahrudi (en) , Gozarkhani (en) , Dezfuli (en) , Lasgerdi (en) , Karingani (en) , Western Balochi (en) , Kho'ini (en) , Khunsari (en) , Koresh-e Rostam (en) , Alviri-Vidari (en) , Sangsari (en) , Semnani (en) , Harzandi (en) , Southern Pashto (en) , Kajali (en) , Southern Luri (en) , tatera, Khorasani Turkic (en) , Northern Luri (en) , Laki (en) , Salchuq (en) , Maraghei (en) , Kumzari (en) , persiera, Kurmanji, Turkmenera, azerbaijanera, Qashqai (en) , Mesopotamian Arabic (en) , Sivandi (en) , Sorani, Vafsi (en) , Mazandarandera, Bashkardi (en) , Avestera, Gilaki, Mandaic (en) , Khalaj (en) , Senaya (en) , Gorani (en) , Talyshera, South Azerbaijani (en) , Southern Balochi (en) , Eshtehardi (en) , Shahmirzadi (en) , Upper Taromi (en) , Takestani (en) , Classical Mandaic (en) , Kabatei (en) , Lari (en) eta armeniera
Erlijioa	islam
Ezkontzeko adina	gizonezko: 18 emakumezko: 15
Emankortasun-tasa	1,707 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	1.595.342 (2015)
Alfabetizazioa	% 85,54 (2015)
Derrigorrezko eskolaratzea	6-12
Bizi-itxaropena	75,953 (2016)
Giniren koefizientea	40,9 (2019)
Giza garapen indizea	0,774 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	439.513.511.620,59 $ (2017) 20.536.800.033,729 (2016)
BPG per capita	5.593 $ (2017) 374 (2016)
BPG erosketa botere paritarioa	1.695.063.558.545 nazioarteko dolar (2017) 91.823.022.674 (2016)
BPG per capita EAPn	20.884,738 nazioarteko dolar (2017) 913,489 (2016)
BPGaren hazkuntza erreala	6,5 % (2016)
Erreserbak	7.685.456.407 $ (1982) 4.353.761.036 (1981)
Inflazioa	10,5 % (2016) 2,2 (2015)
Historia
224	Sasandar Inperioa
1501	Safaviden Inperioa
1785	Qajar dinastia
1925	Pahlavi Iran (en)
1979	Government of Iran (en)
K.a. 247	Partia
K.a. 550	Akemenestar Inperioa
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+98
ISO 3166-1 alpha-2	IR
ISO 3166-1 alpha-3	IRN
Ordu eremua	ikusi UTC+03:30 : Iran Standard Time Zone (en) : Asia/Teheran
Elektrizitatea	220 V. 50 Hz.Europlug (en) eta Schuko (en)
Internet domeinua	.ir eta ایران. (en)
president.ir…

Iran^[1] (persieraz: ایران‎‎​, Īrān), ofizialki Irango Islamiar Errepublika^[1] (جمهوری اسلامی ایران, Jomhūrī-ye Eslāmī-ye Īrān), Hego-mendebaldeko Asiako estatua da, 1935 arte Persia izena zuena. Iparraldean Armenia, Azerbaijan eta Turkmenistanekin du muga, Pakistan eta Afganistanekin ekialdean, eta Turkia eta Irakekin mendebaldean. 1.648.195 kilometro koadroko eremua dauka, eta 2016an 82,8 milioi biztanle zituen^[2]. Hiriburua Teheran da.

Irango Barne produktu gordina 412,3 mila milioi dolarrekoa izan zen 2015ean, munduko 29.a, eta per capita errenta 17.600 dolarrekoa. Munduko zazpigarren petrolio ekoizlea da eta 16. esportatzailea. Munduko bigarren gas erreserba handienak dauzka, Errusiaren ondotik, eta hirugarren ekoizlea da.^[2]

1. ↑ ^{a b} Euskaltzaindia, 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. euskaltzaindia.net (Noiz kontsultatua: 2017-2-1).
2. ↑ ^{a b} The World Factbook: Iran, cia.gov