Recognition of same-sex unions in Poland

Poland does not legally recognize same-sex unions, either in the form of marriage or civil unions. In 2012, the Supreme Court ruled that same-sex couples have limited legal rights in regards to the tenancy of a shared household. A few laws also guarantee certain limited rights for unmarried couples, including couples of the same sex. Same-sex spouses also have access to residency rights under EU law.

Article 18 of the Polish Constitution,^[1] adopted in 1997, was frequently interpreted as banning same-sex marriage,^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11] but the latest (2019) court ruling states that it does not preclude their recognition.^[12]^[13] In November 2023, a Polish same-sex couple who married in Germany requested Poland's top court to overturn the nation's ban on same-sex marriage.^[14]

^ "The Constitution of the Republic of Poland". 2 April 1997. Retrieved 29 May 2021.
^ "Polish president rules out gay marriage". Radio Poland. 25 January 2017. Retrieved 18 July 2018.
^ Cite error: The named reference SN2004 was invoked but never defined (see the help page).
^ Cite error: The named reference TK2005 was invoked but never defined (see the help page).
^ Cite error: The named reference TK2010 was invoked but never defined (see the help page).
^ Cite error: The named reference NSA2016 was invoked but never defined (see the help page).
^ Cite error: The named reference NSA2018 was invoked but never defined (see the help page).
^ Gallo D, Paladini L, Pustorino P, eds. (2014). Same-Sex Couples before National, Supranational and International Jurisdictions. Berlin: Springer. p. 215. ISBN 9783642354342. the drafters of the 1997 Polish Constitution included a legal definition of a marriage as the union of a woman and a man in the text of the constitution in order to ensure that the introduction of same-sex marriage would not be passed without a constitutional amendment.
^ Marek Safjan; Leszek Bosek, eds. (2016). Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. Warszawa: C.H. Beck Wydawnictwo Polska. ISBN 9788325573652. Z przeprowadzonej powyżej analizy prac nad Konstytucją RP wynika jednoznacznie, że zamieszczenie w art. 18 Konstytucji RP zwrotu definicyjnego "związek kobiety i mężczyzny" stanowiło reakcję na fakt pojawienia się w państwach obcych regulacji poddającej związki osób tej samej płci regulacji zbliżonej lub zbieżnej z instytucją małżeństwa. Uzupełniony tym zwrotem przepis konstytucyjny "miał pełnić rolę instrumentu zapobiegającego wprowadzeniu takiej regulacji do prawa polskiego" (A. Mączyński, Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, s. 772). Innego motywu jego wprowadzenia do Konstytucji RP nie da się wskazać (szeroko w tym zakresie B. Banaszkiewicz, "Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny", s. 640 i n.; zob. też Z. Strus, Znaczenie artykułu 18 Konstytucji, s. 236 i n.). Jak zauważa A. Mączyński istotą tej regulacji było normatywne przesądzenie nie tylko o niemożliwości unormowania w prawie polskim "małżeństw pomiędzy osobami tej samej płci", lecz również innych związków, które mimo tego, że nie zostałyby określone jako małżeństwo miałyby spełniać funkcje do niego podobną (A. Mączyński, Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, s. 772; tenże, Konstytucyjne i międzynarodowe uwarunkowania, s. 91; podobnie L. Garlicki, Artykuł 18, w: Garlicki, Konstytucja, t. 3, uw. 4, s. 2, który zauważa, że w tym zakresie art. 18 nabiera "charakteru normy prawnej").
^ Scherpe JM, ed. (2016). European Family Law Volume III: Family Law in a European Perspective Family. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. p. 121. ISBN 9781785363047. Constitutional bans on same-sex marriage are now applicable in ten European countries: Article 32, Belarus Constitution; Article 46 Bulgarian Constitution; Article L Hungarian Constitution, Article 110, Latvian Constitution; Article 38.3 Lithuanian Constitution; Article 48 Moldovan Constitution; Article 71 Montenegrin Constitution; Article 18 Polish Constitution; Article 62 Serbian Constitution; and Article 51 Ukrainian Constitution.
^ Stewart J, Lloyd KC (2016). "Marriage Equality in Europe". Family Advocate. 38 (4): 37–40. Article 18 of the Polish Constitution limits the institution of marriage to opposite-sex couples.
^ Cite error: The named reference WSA was invoked but never defined (see the help page).
^ "GROCHULSKI v. POLAND Communicated Case". European Court of Human Rights. 20 June 2020. Retrieved 17 September 2021.
^ "Polish top court to ask for EU ruling on recognising same-sex marriages". Notes from Poland. Retrieved 15 November 2023.

[KonAng-1] "The Constitution of the Republic of Poland". 2 April 1997. Retrieved 29 May 2021.

[Duda-2] "Polish president rules out gay marriage". Radio Poland. 25 January 2017. Retrieved 18 July 2018.

[SN2004-3] Cite error: The named reference SN2004 was invoked but never defined (see the help page).

[TK2005-4] Cite error: The named reference TK2005 was invoked but never defined (see the help page).

[TK2010-5] Cite error: The named reference TK2010 was invoked but never defined (see the help page).

[NSA2016-6] Cite error: The named reference NSA2016 was invoked but never defined (see the help page).

[NSA2018-7] Cite error: The named reference NSA2018 was invoked but never defined (see the help page).

[Gallo-8] Gallo D, Paladini L, Pustorino P, eds. (2014). Same-Sex Couples before National, Supranational and International Jurisdictions. Berlin: Springer. p. 215. ISBN 9783642354342. the drafters of the 1997 Polish Constitution included a legal definition of a marriage as the union of a woman and a man in the text of the constitution in order to ensure that the introduction of same-sex marriage would not be passed without a constitutional amendment.

[Safjan-9] Marek Safjan; Leszek Bosek, eds. (2016). Konstytucja RP. Tom I. Komentarz do art. 1-86. Warszawa: C.H. Beck Wydawnictwo Polska. ISBN 9788325573652. Z przeprowadzonej powyżej analizy prac nad Konstytucją RP wynika jednoznacznie, że zamieszczenie w art. 18 Konstytucji RP zwrotu definicyjnego "związek kobiety i mężczyzny" stanowiło reakcję na fakt pojawienia się w państwach obcych regulacji poddającej związki osób tej samej płci regulacji zbliżonej lub zbieżnej z instytucją małżeństwa. Uzupełniony tym zwrotem przepis konstytucyjny "miał pełnić rolę instrumentu zapobiegającego wprowadzeniu takiej regulacji do prawa polskiego" (A. Mączyński, Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, s. 772). Innego motywu jego wprowadzenia do Konstytucji RP nie da się wskazać (szeroko w tym zakresie B. Banaszkiewicz, "Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny", s. 640 i n.; zob. też Z. Strus, Znaczenie artykułu 18 Konstytucji, s. 236 i n.). Jak zauważa A. Mączyński istotą tej regulacji było normatywne przesądzenie nie tylko o niemożliwości unormowania w prawie polskim "małżeństw pomiędzy osobami tej samej płci", lecz również innych związków, które mimo tego, że nie zostałyby określone jako małżeństwo miałyby spełniać funkcje do niego podobną (A. Mączyński, Konstytucyjne podstawy prawa rodzinnego, s. 772; tenże, Konstytucyjne i międzynarodowe uwarunkowania, s. 91; podobnie L. Garlicki, Artykuł 18, w: Garlicki, Konstytucja, t. 3, uw. 4, s. 2, który zauważa, że w tym zakresie art. 18 nabiera "charakteru normy prawnej").

[Scherpe-10] Scherpe JM, ed. (2016). European Family Law Volume III: Family Law in a European Perspective Family. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. p. 121. ISBN 9781785363047. Constitutional bans on same-sex marriage are now applicable in ten European countries: Article 32, Belarus Constitution; Article 46 Bulgarian Constitution; Article L Hungarian Constitution, Article 110, Latvian Constitution; Article 38.3 Lithuanian Constitution; Article 48 Moldovan Constitution; Article 71 Montenegrin Constitution; Article 18 Polish Constitution; Article 62 Serbian Constitution; and Article 51 Ukrainian Constitution.

[Stewart-11] Stewart J, Lloyd KC (2016). "Marriage Equality in Europe". Family Advocate. 38 (4): 37–40. Article 18 of the Polish Constitution limits the institution of marriage to opposite-sex couples.

[WSA-12] Cite error: The named reference WSA was invoked but never defined (see the help page).

[13] "GROCHULSKI v. POLAND Communicated Case". European Court of Human Rights. 20 June 2020. Retrieved 17 September 2021.

[NotesPoland-14] "Polish top court to ask for EU ruling on recognising same-sex marriages". Notes from Poland. Retrieved 15 November 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]