Utanma

Kateqoriya:Duyğular
Duyğular
Qəbul Şəfqət Əyləncə Qəzəb Narahatlıq Əzab Qıcıqlanma Antisipasiya Apatiya Sıxıntı İnam Məmnuniyyət Cəsarət Maraq Çarəsizlik Arzu Məyusluq İkrah İnamsızlıq Şübhə Ekstaz Xəcalət Empatiya Entuziazm Paxıllıq Eyforiya Faith Qorxu Frustrasiya Təqdir Minnət Xəsis Təəssüf Günahkarlıq Xoşbəxtlik Nifrət Ümid Dəhşət Düşmənçilik Alçalma Həvəs Qısqanclıq Sevinc Xeyirxahlıq Tənhalıq Sevgi Şəhvət Nostalgiya Hirs Çaxnaşma Ehtiras Yazığı gəlmə Zövq İftixar Hiddət Peşmanlıq Vicdan əzabı İnciklik Kədər Utanma Devastasiya Utancaqlıq Sosial əlaqə Qəm Cəfakeş Sürpriz Təəccüb
b m r

Utanma^[1] və ya xəcalət — mənfi emosiya; insanın hər hansı bir hərəkətin, motivin və ya keyfiyyətin müəyyən bir mühitdə qəbul edilmiş normalara və ya qəbul edilən gözləntilərə uyğun gəlməyə biləcəyini hiss və dərk etməsi.

Utanma insanın utandığı şeyin sosial qəbuledilməzliyi hissi ilə əlaqələndirilir. Utanc duyğusunun yaranması üçün bizə utandığımız şeyin real və ya dərk edilmiş şahidlərinə ehtiyacımız var. Şahidlər olmadıqda utanc hissi yaranmır, lakin bu zaman günahkarlıq hissi yarana bilər. Utanma insanların öz səhvlərini gizlətmələrinə və ya inkar etmələrinə səbəb olan mənəvi və ya sosial emosiya kimi təsvir edilən diskret əsas duyğudur^[2][3]. Utanma həm də özünü mənfi qiymətləndirmə ilə bağlı xoşagəlməz özünüdırk emosiyası kimi də təsvir edilə bilər^[4].

Platona görə, utanma “pis söz-söhbətlərdən qorxmaqdır”; utanmanın oxşar tərifi Aristoteldə də var^[5].

1. ↑ Стыд  // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.
2. ↑ Tracy, Jessica; Robins, Richard. Self-conscious emotions: Where self and emotion meet // Sedikides, C. (redaktor). Frontiers of social psychology. The self. Psychology Press. 2007. səh. 187–209.
3. ↑ Shein, L. (2018). «The Evolution of Shame and Guilt». PLoSONE, 13(7), 1-11.
4. ↑ Parsa, S. (2018). «Psychological Construction of Shame in Disordered Eating». New Psychology Bulletin, 15(1), 11-19.
5. ↑ "Электронная библиотека". 2014-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-16.