Kana

An Kana (仮名^?)  iyo an papantig na sistema nin pagsurat kan tataramon na Hapones na parte kan kabilugan na sistemang panurat kan mga Hapones. Harayo ini sa sistemang logograpikong na panitik kan mga Intsik na inaapod naman Na "kanji" (漢字) sa Hapon. Igwang tolong tipo nin suraton na kana: an pakulot na hiragana (ひらがな),  an papanas na katakana (カタカナ), asin an suanoy na paggamit kan kanji na pig'aapod na man’yōgana (万葉仮名) pinaghalean kan duwang naenot na naitaram na panurat. An Hentaigana (変体仮名, "iba pan kana") an mga makahistoriyang tipo kan mga makabagóng hiragana. Sa makabagong tataramon na Hapones, an hiragana asin katakana an duwang sakto na magkatambal na panurat na nagtutugma sa kada saro (magkaibang mga letra para sa sasarong pantig o tanog).

An Katakana na pigdagdagan nin iba pan mga letra, piggagamit sa pagsurat tataramon na Ainu. An Kana ginamit man kadto para sa tataramon na Taiwanes bilan batayang letra (furigana) para sa mga panitik kan Intsik kadtong panahon nin panggogobyerno kan mga Hapon sa Taywan.

Minatugma an kada letra sa kana sa sarong pantig kan tataramon na Hapones. Pirmi ining katanog-patanog arog kan "ka", "ki" asbp., o bilan solong patanog arog kan a, i, u, e, asin o puwera sa nagsosolong solong letra na "n". 

1. ↑ Thomas E. McAuley, Language change in East Asia, 2001:90