Escritura

Escritura
habilidá
mediu de comunicación

La escritura ye un sistema de representación gráfica d'un idioma, per aciu de signos trazaos o grabaos sobre un soporte. En tal sentíu, la escritura ye una manera gráfica típicamente humanu de tresmitir información.La escritura ye un sistema de representación gráfica d'un idioma, per aciu de signos trazaos o grabaos sobre un soporte. En tal sentíu, la escritura ye una manera gráfica típicamente humanu de tresmitir información.

Como mediu de representación, la escritura ye una codificación sistemática por aciu signos gráficos que dexa rexistrar con gran precisión el llinguaxe faláu per mediu de signos visuales regularmente dispuestos; obvia esceición a esta regla ye la bastante moderna escritura Braille que los sos signos son táctil. La escritura estremar de los pictogrames en qu'estos nun suelen tener una estructura secuencial llinial evidente. Esisten dos principios xenerales na escritura, d'un llau la representación por aciu logogrames que pueden representar conceutos o campos semánticos y d'otru la codificación por aciu grafemes que representen soníos o grupos de soníos (pudiéndose estremar ente sistemes puramente alfabéticos, abugides, silábicos o mistos). Les escritures exipcia y china combinen dambos tipos de principios (logogramas y grafemes), ente que les escritures n'alfabetu llatín son puramente grafémicas.

Les escritures xeroglífiques son les más antigües de les escritures puramente felicidaes (por casu; la escritura cuneiforme foi de primeres xeroglífica hasta qu'a ciertos jeroglifos atribuyóse-yos un valor fonéticu) y reparar como una transición ente los pictogrames y los ideogrames. La escritura xeroglífico foi abandonada nel periodu helenizante d'Exiptu. Na actualidá la escritura chino y xaponesa caltienen dellos logogramas combinaos con signos que la so interpretación ye puramente fonética. La mayor parte de les escritures del mundu son puramente grafémicas, asina les escritures romániques (basaes nel alfabetu llatín), arábigues (basaes nel alfabetu arábigu), ciríliques (basaes nel alfabetu griegu), hebraiques (basaes nel alfabetu hebréu), heléniques (basaes nel alfabetu griegu), indies (xeneralmente basaes nel devanāgarī) y en muncha menor midida les escritures alfabétiques armenies, etiópiques (abugides basaes nel ghez o ge'ez), coreanes, xeorxanes, birmanes, coptes, etc. Los alfabetos glagolíticos y la escritura gótico según la pahlavi y zend usaes en llingües güei desapaecíes.

Anque de les escritures alfabétiques quiciabes la primera fuera la escritura protosinaítica, documentada ente los sieglos XVIII y XVI e.C. , la primer escritura alfabético stricto sensu paez ser la escritura fenicio. Esta —al igual que les sos inmediates derivaes— ye del tipu abyad, ye dicir solo constaba de consonantes, el métodu d'escritura abyad tamién s'atopa n'otres como na escritura arameo, la escritura hebreo basada nel alefbet o álef-bet, y l'escritura arábigo, magar la escritura hebreo precisó'l valor de los fonemes utilizando'l sistema de puntos diacríticos llamáu masorético pol cual diversos puntos en rellación a cada grafema tienen la función de vocales, daqué asemeyada asocede col alifato o alfabetu árabe.

La escritura fenicio foi modificada y afecha polos griegos, a los griegos atribúyese la notación esplícita de les vocales (concretamente usaron dellos signos consonánticos del feniciu ensin equivalente en griegu como signos pa notar les vocales). Anque ye de notar qu'antes del sistema clásicu d'alfabetu griegu, nel espaciu xeográficu que depués sería helénicu esistieron les escritures minoiques (tipu llinial A y llinial B) y l'usu de la escritura en bustrofedon ('aráu de güe'), considérase que la escritura etrusco y de xuru la escritura llatino (de la cual provién l'alfabetu más usáu anguaño) son cambeos de la escritura alfabético griega (lo mesmo qu'asocede col cirílicu y el glagolíticu), tocantes a les escritures ibériques antigües, éstes paecen recibir un fuerte influxu feniciu hasta ser suplantaes poles lletres llatines.
Nos territorios controlaos polos celtes na Antigüedá esistió un sistema d'escritura bien singular llamáu ogam, usáu principalmente polos druides.

No atinente a les runes de los antiguos xermanos, nelles nota una copia modificada de les lletres llatines a les cualos sicasí asignáronse-yos diversos valores fonéticos y inclusos "valores máxicos".^{[lower-alpha 1]} Daqué similar asocedió a fines del sieglu XVIII ente los cheroquis de Norteamérica, ente ellos el xefe Sequoyah promovió l'usu d'un "alfabetu" (en realidá un silabariu) inspiráu poles sos formes nel alfabetu llatín usáu polos colonu anglosaxones anque con distintos valores fonéticos.

Tocantes a les escritures con un componente ideográficu, práuticamente acútense na actualidá a la escritura chino basada en sinogrames; estos mesmos signos, llamaos kanji (漢字　"calteres han [= chinos]" en xaponés), usar na escritura xaponés xunto a dos silabarios, el hiragana y la katakana; los sinogramas tamién formen parte tradicionalmente de la escritura del coreanu col nome de hanja (china escritura), anque anguaño apenes s'usen yá tando suplantaos en Corea pol alfabetu hangul.

Como bien señaló Roland Barthes ^[1] la escritura significó una revolución nel llinguaxe y nel siquismu y, con ello, na mesma evolución humana, yá que ye una "segunda memoria" pal ser humanu —amás de la biolóxica allugada nel celebru—. Esto ye tan evidente que s'estrema la prehistoria de la historia porque na primera escarecer d'escritura y solo esistía la tradición oral.

La llingua oral constituyida por una "sustancia fónico" tien en tal sustancia un soporte efímeru y rique que l'emisor y el receptor coincidan nel tiempu (y antes de la invención de les telecomunicaciones, tamién yera necesaria la coincidencia nel llugar), sicasí cola llingua escrita siempres ye posible establecer una comunicación con mensaxes diferíos, la praxis escritural fai que'l mensaxe pueda ser realizáu in absentia del receptor y calteníu al traviés del tiempu.^[2]

Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "lower-alpha", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="lower-alpha"/> correspondiente

1. ↑ Barthes, 2005.
2. ↑ Alisedo, Melgar y Chiocci, 1997.