Jabetza intelektual

Jabetza intelektuala^[1] izaera pertsonaleko edota ondare izaerako eskubide multzoa da. Lan eta prestazio baten egileari, eta beste titular batzuei lan eta prestazio haiek antolatzeko eta ustiatzeko aukera ematen die.^[2][3]

Jabetza intelektualak edozein euskarritako jatorrizko sormen lan artistiko, zientifiko eta literarioak babesten ditu: liburuak, idazlanak, musika-konposizioak, lan dramatikoak, koreografiak, ikus-entzunezko lanak, eskulturak, lan piktorikoak, planoak, maketak, mapak, argazkiak, ordenagailu-programak eta datu-baseak. Interpretazio artistikoak, fonogramak, ikus-entzunezko grabazioak eta irrati emankizunak ere babesten ditu jabetza intelektualak.

Sortutako lana da babesten dena, eta forma, baina ez ideiak edo abiapuntu izan den informazioa, eta, beraz, azken horien gainean ez dago eskubiderik. Beraz, idazlan baten “laburpena” edo bibliografia batean izenburu baten aipua ez dira ikusten egile-eskubideek babesten dute lanaren erabilera gisa.^[4]

Espainian Jabetza Intelektualaren Legearen testu bateginak arautzen du jabetza intelektuala (apirilaren 12ko 1/1996 Legegintzako Errege-dekretuak onartutakoak).^[5]

Jabetza intelektualaren eguna apirilaren 26an da.

Software libreko mugimenduaren inguruan bada joera bat jabetza intelektualaren terminoa engainagarria dela kontsideratzeko.^[6][7][8] Kontzeptu bakar baten azpian zenbait araubide juridiko desberdinak biltzen dituela uste dute, beren artean parekagarriak ez diren kontzeptuak direla diote, besteak beste, patenteak, egile-eskubideak, markak eta jatorri-deiturak.

1. ↑ Euskalterm: [Hiztegi terminologikoa] [2006] eta [Sare Sozialak Hiztegia] [2016]
2. ↑ Erkoreka, Jokin. (2020-03-12). Jabetza intelektuala ikuspuntu praktikotik. Gipuzkoa Kultura (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
3. ↑ Petrirena Altzuguren, Patxi; Aldasoro Katarain, Irene. (2009). Jabetza Intelektualari buruzko Legea. (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
4. ↑ (Frantsesez) «Le statut juridique du résumé documentaire - Les Infostratèges» www.les-infostrateges.com (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
5. ↑ JABETZA INTELEKTUALARI BURUZKO LEGEA // LEY DE PROPIEDAD INTELECTUAL. UPV-EHU.
6. ↑ «Did You Say “Intellectual Property”? It's a Seductive Mirage - GNU Project - Free Software Foundation» www.gnu.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
7. ↑ (Ingelesez) Thu, Mar 6th 2008 12:38pm-Mike Masnick. (2008-03-06). «If Intellectual Property Is Neither Intellectual, Nor Property, What Is It?» Techdirt (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).
8. ↑ «Albert Jacquard démonte le concept de Propriété Intellectuelle (extraits) | April» www.april.org (Noiz kontsultatua: 2023-10-27).